آزمایش غربالگری سه ماهه اول بارداری

بارداری یکی از حساس ترین دوره هایی که خانم‌ها در طول زندگی ممکن است با آن مواجه شوند و سلامت مادر و کودک در این دوران بسیار حائز اهمیت است.

برای اینکه بتوان به صورت مداوم سلامت آن ها را دنبال کرد و شرایط لازم را فراهم کرد باید آزمایشات بارداری انجام شود تا توسط جواب این آزمایش ها موارد مربوط به سلامتی بررسی شود و تدبیرات لازم اندیشیده شود.

در این مطلب تصمیم داریم شما را با آزمایش های سه ماهه اول بارداری آشنا کنیم.

آزمایش های سه ماهه اول بارداری کدام است؟

به منظور بررسی سلامت مادر و جنین یک سری آزمایش‌هایی در سه ماهه اول بارداری باید انجام شود که انجام آنها بسیار ضروری است، زیرا راه روشنی برای بررسی روند بارداری و رشد کودک در اختیار پزشک و زوجین قرار می دهد.

مهمترین آزمایش های دوران بارداری مواردی است که در ادامه به آن اشاره می کنیم و بهتر است در اسرع وقت تمامی این موارد انجام شود.

آزمایش خون سه ماهه اول بارداری

در مدت زمانی که معاینات اولیه شما برای دوران بارداری انجام می شود معمولا ماما یا پزشک متخصص باید به بررسی گروه خونی و همچنین فاکتور rh، کم‌خونی، ایمنی در برابر سرخچه و همچنین سیفیلیس آزمایش هپاتیت ب و اچ آی وی و بقیه بیماریهای مقاربتی بپردازد تا وضعیت کامل سلامت شما مشخص شود.

با توجه به پیشینه ژنتیکی شما و هم چنین شرایطی که در خانواده و اقوام وجود داشته گاهی اوقات احتیاج است که آزمایشات بارداری مختلف و مشاوره ژنتیک انجام شود تا احتمال خطر بیماری هایی مثل تی ساکس، فیبروز کیستیک و کم خونی سلولی داسی شکل توسط پزشک بررسی شود.

 همچنین آزمایش خونی که در دوران بارداری خصوصاً در سه ماهه اول انجام می‌شود به منظور بررسی بیماری هایی مثل توکسوپلاسموز و واریسلا (ویروسی که باعث ایجاد آبله مرغان می‌شود) است. همچنین امکان دارد که پزشک صلاح ببیند مقدار hcg را بررسی کند زیرا این هورمون از جفت ترشح می شود و همچنین میزان پروژسترون که در حفظ جنین موثر است را بررسی می کند تا تسلط بیشتری روی شرایط مادر داشته باشد تا در زمان مورد نیاز اقدامات لازم را انجام دهند.

پس از آن از ادرار برای بررسی وجود گلوکز نمونه برداری صورت می گیرد تا نشانه های دیابت را بررسی کنند و همچنین پروتئین هم به شکل منظم جمع آوری می شود تا بتوانند وجود اکلامپسی را نشان دهند که یکی از بیماری‌های شایعی است که در کنار فشار خون بالا در بارداری ایجاد می شود.

آزمایش ژنتیک

از جمله آزمایش‌هایی که در سه ماهه اول بارداری امکان دارد که تجویز شود آزمایش ژنتیک است و این شمایید که تصمیم می گیرید احتیاجی به انجام آزمایش ژنتیکی دارد یا خیر.

البته اگر شرایط حساس باشد پزشک این توصیه را به شما می کند. برخی از افراد تصور دارند که این آزمایشات لزومی ندارد و فقط باعث ایجاد استرس بیشتر می‌شود و فکر می‌کنند که باید بعد از اینکه کودک متولد شد سلامت ژنتیکی او مشخص شود. ولی بعضی از افراد این کار را زودتر انجام می‌دهند و ترجیح می‌دهند همه آزمایش های دوران بارداری را کامل انجام دهند تا به صورت صددرصد اطمینان پیدا کنند که جنین در سلامت کامل به سر می‌برد و قرار است نوزاد سالم به دنیا بیاورند.

اما شما می توانید با توجه به شرایطی که دارید با پزشک متخصص خود که تسلط کامل بر روی شرایط شما و سایر آزمایشات دارد مشورت کنید که نکته های مثبت و منفی در رابطه با آزمایش ژنتیک را برای شما مطرح کند و اگر نیاز بود در شرایط بارداری که شما قرار دارید این آزمایش را انجام دهید بتوانید آن را به موقع انجام دهید که نتایج آن مثمر ثمر واقع شود.

آزمایش‌های ژنتیکی در دوره اول انجام می‌شود به صورت ترکیبی از آزمایش خون و سونوگرافی که برای غربالگری سندروم دان می باشد که معمولاً هفته 11 تا 14 بارداری ازمایش ژنتیک انجام می‌شود.

علاوه بر آن نتایج آزمایش خون هورمون hcg و یا PAPP-A که پروتئین پلاسما در طی بارداری هست داخل خونه مادر بررسی می‌شود.

همچنین پوستی که در پشت گردن جنین هست را اندازه‌گیری می‌کنند که به آن شفافیت نوچال می‌گویند که این کار با کمک سونوگرافی انجام می‌شود و با استفاده از این آزمایشات و جواب آنها تا حد زیادی متوجه موارد مربوط به سندروم دان و مشکلات ژنتیکی خواهند شد.

این روش هم مثل بقیه روش های غربالگری در صورتی که نتایج مثبت شوند از روش تشخیصی تهاجمی‌تر مثلث cvs استفاده خواهد شد.

غربالگری آزمایشگاهی غیرتهاجمی NIPT در سه ماه اول بارداری

با انجام این آزمایش DNA جنین بدون سلول بعد از هفته دهم بارداری بررسی می شود و برای اندازه‌گیری یک نمونه خون بر می دارند تا مقدار نسبی DNA آزاد جنین در خون مادر را اندازه‌گیری کنند.

این آزمایش تا 99 درصد می‌تواند همه بارداری های سندروم دان را تشخیص دهد و گاهی اوقات بقیه ناهنجاری‌های کروموزومی را هم بررسی و روشن خواهد کرد.

نمونه برداری از پرزهای جفتی

 در صورتی که خانم باردار در سن 35 سالگی و بیشتر از آن باشد و یا در خانواده ای که سابقه بیماری های خاص وجود داشته باشد و یا نتیجه آزمایش های ژنتیکی غیرتهاجمی مثبت شود، این تست به صورت اختیاری و تهاجمی در هفته دهم تا دوازدهم بارداری به او پیشنهاد می شود تا شرایط با دقت بیشتری بررسی شود.

این ازمایش می تواند خیلی از نقص های ژنتیکی همانند سندروم‌دان، فیبروز کیستیک، کم خونی داسی شکل، دیستروفی و هموفیلی را تشخیص دهد.

برای انجام این آزمایش یک کاتر کوچک از راه دهانه رحم یا یک سوزن به شکم وارد می‌شود تا نمونه گیری از بافت جنین انجام شود که یک درصد خطر سقط جنین را به همراه دارد و برای رد نقص های کروموزومی خاص در زمان تولد تا 98 درصد دقت دارد و تا حد زیادی می‌تواند هر نقص کروموزومی را نمایش دهد.

اما برخلاف آمنیوسنتز، برای تشخیص اختلال های لوله عصبی از جمله نقص دیواره شکم یا آنانسفالی و اسپینابیفیدا موثر نخواهد بود.

به طور کلی باید توجه داشته باشید که همه آزمایش‌های بارداری لزوما انجام نمی‌شود و بعضی از این آزمایش‌ها با انتخاب و خواست شما انجام می‌شود. ولی توصیه می کنیم برای اینکه این دوران با سلامت بیشتر و خطر کمتری همراه باشد و یک فرزند سالم داشته باشید، همه آزمایشات مربوط به سه ماهه اول بارداری را انجام دهید و تا حد امکان بقیه آزمایش هایی که در طول بارداری سفارش می شود را هم انجام دهید و جواب همه این آزمایشات را با پزشک متخصص زنان به اشتراک بگذارید تا مشاوره و توصیه‌های لازم را در خصوص شرایط شما انجام دهند.